شیشه کوارتز یا کوارتز مذابی

                ظروف مقاوم در برابر تغییر دما 

به یاد دارم که  بههنگام خدمت سربازی  لیوان های ارزانی بهقیمت ده تومان یا  صد ریال می خریدیم و ازآن برای نوشیدن آب و چای استفاده می کردیم. به کرات پیش آمد که وقتی چای داغ رادر این لیوان ها می ریختم ناگهان بخش تحتانی آن به طور یکپارچه جدا می شد وعملا  لیوان  به شکل لوله در می آمد. خوب علتش معلوم بود.این لیوان ها نسبتا ضخیم بودند و وقتی داخل آن به شدت داغ می شد و انبساط می یافتقسمت بیرونی هنوز سرد بود و این اختلاف انبساط خارج و داخل نیرویی برای کندن بدنهپدید می آورد.  من برای محافظت این لیوانها قبل از ریختن چای کمی انرا روی بخاری حرارت می دادم  یا مقدار کمی آب گرم به داخل و خارج آن میپاشیدم.

ترفند های بسیاری برای ممانعت از وقوع چنین حوادثی وجوددارد. مثلا می توان قبل از ریختن چای یا اب داغ قاشقی درون آن قرار داد یا  یا سطوح خارجی و داخلی آن را کمی حرارت دادیا  با آب گرم دمایشان را کمی بالا برد.

لیوان هایی از همین جنس ولی نازک تر دوام  بسیار بیشتری نسبت به نوع ضخیم تر دارند. زیراگرما با سرعت بیشتری به سطح خارجی می رسد و اختلاف انبساط بسیار کمتر خواهد بود.حال اگر همین لیوان نازک تر با همین جنس را از ماده یی با دمای دویست درجه سلسیوسیا بیشتر پرکنیم باز دچار شکستگی خواهد شد.

به طور کلی مقاومت اجسام شیشه یی در برابر شکستن به سه عامل مهم بستگی دارد  اول ضریب انبساط خطی که ویزگی  انبساطی جسم در برابر دما را نشان می دهد  هر چه ضریب انبساط خطی جسم کمتر باشد احتمالشکسته شدن آن در این مواقع بیشتر کاهش می یابد. دوم ضخامت جسم که سرعت انتقالگرما بین دو ناحیه  بیرونی و درونی به آنبستگی داد  سوم جنس ماده که مقاومت آن دربرابر نیروی شکننده  را نشان می دهد.البته نباید فراموش کرد که ویژگی های شیشه بیشتر مانند مایعات است نه جامدات دیگر! شیشه نیز مانند مایع دارای خاصیت کشسانی سطحی است. درواقع وقتی ما برای برششیشه از الماس استفاده می کنیم تنها سطوح خارجی آن را می بریم  که بااین برش مقاومت کل  شیشه  فرو می شکند. به همین دلیل است کهنیروهای سطحی پدید آمده بر سطوح خارجی و داخلی شیشه بر اثر اختلاف دما و احتلافانبساط  موجب فرو شکستن لیوان می شوند.